ChatGPT là gì? Tất tần tật những gì cần biết về ChatGPT

ChatGPT là gì là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm trong thời đại trí tuệ nhân tạo bùng nổ như hiện nay. Đây là một công cụ AI mạnh mẽ do OpenAI phát triển, có khả năng tạo ra văn bản tự nhiên, trả lời câu hỏi, viết nội dung, lập trình và thậm chí trò chuyện như con người. Hãy cùng Công nghệ AI VN tìm hiểu chi tiết về ChatGPT qua bài viết được chia sẻ dưới đây!

Mục lục bài viết

ChatGPT là gì?

ChatGPT (Chat Generative Pre-training Transformer) là một chatbot do OpenAI phát triển, dựa trên mô hình Transformer của Google. Đây là một AI có khả năng giao tiếp như con người, cho phép bạn đặt câu hỏi và trò chuyện về nhiều chủ đề khác nhau. ChatGPT đặc biệt ở chỗ có thể duy trì hội thoại tự nhiên, tạo cảm giác như đang nói chuyện với một người bạn thật sự.

ChatGPT là chatbot do OpenAI phát triển dựa trên mô hình Transformer của Google

Để huấn luyện mô hình, các nhà nghiên cứu đã thu thập hàng trăm triệu văn bản từ Wikipedia, báo chí và các nguồn uy tín khác. Sau khi lọc và xử lý dữ liệu, AI được “đọc” và học nhiều lần để hiểu sâu sắc các tầng nghĩa trong ngôn ngữ. Nhờ vậy, ChatGPT có thể viết thơ, soạn nhạc, hỗ trợ lập trình hay giải đáp mọi thắc mắc chỉ trong tích tắc.

Nền tảng công nghệ của Chat GPT là gì?

Nền tảng công nghệ của ChatGPT dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn GPT (Generative Pre-trained Transformer), do OpenAI phát triển và lấy cảm hứng từ kiến trúc Transformer do Google giới thiệu năm 2017. Transformer nổi bật nhờ khả năng xử lý dữ liệu theo dạng chuỗi và hiểu ngữ cảnh rất tốt, cho phép AI “nhớ” những gì đã nói và phản hồi một cách mạch lạc, tự nhiên hơn.

Để huấn luyện ChatGPT, OpenAI đã thu thập một lượng dữ liệu khổng lồ từ internet – bao gồm sách, bài báo, tài liệu học thuật, blog, diễn đàn,… – để mô hình học cách sử dụng ngôn ngữ như con người. Quá trình huấn luyện gồm hai giai đoạn: đầu tiên là “pre-training”, nơi mô hình học cách dự đoán từ tiếp theo trong câu; sau đó là “fine-tuning”, nơi mô hình được điều chỉnh để phản hồi chính xác và thân thiện hơn, dựa trên phản hồi của con người.

ChatGPT được phát triển dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn GPT

Một kỹ thuật đặc biệt gọi là RLHF (Reinforcement Learning from Human Feedback – học tăng cường từ phản hồi con người) cũng được áp dụng. Điều này giúp mô hình cải thiện phản hồi qua thời gian, tránh những câu trả lời không phù hợp hoặc thiếu chính xác. Nhờ những nền tảng công nghệ này, ChatGPT có thể tạo ra hội thoại tự nhiên, hỗ trợ nhiều lĩnh vực từ học thuật, sáng tạo nội dung đến lập trình và giải đáp thắc mắc.

Khả năng và ứng dụng của ChatGPT là gì?

Chat GPT giúp bạn tối ưu công việc với loạt khả năng và ứng dụng sau:

Khả năng của ChatGPT là gì?

Hiểu và xử lý ngôn ngữ tự nhiên như con người: ChatGPT có thể phân tích văn bản đầu vào, hiểu ý nghĩa câu hỏi hoặc yêu cầu, và phản hồi lại bằng ngôn ngữ trôi chảy, dễ hiểu – gần giống như đang trò chuyện với một người thật.
Ghi nhớ ngữ cảnh hội thoại: Trong một cuộc trò chuyện, ChatGPT có khả năng ghi nhớ các thông tin trước đó để phản hồi phù hợp, giúp cuộc hội thoại trở nên liền mạch, tự nhiên hơn.
Tạo nội dung văn bản đa dạng: Từ những đoạn văn ngắn, bài báo, thư từ, đến cả thơ, truyện hoặc kịch bản – ChatGPT có thể tạo ra nhiều kiểu nội dung theo yêu cầu cụ thể của người dùng.
Tự cải thiện qua phản hồi người dùng (RLHF): ChatGPT được huấn luyện thêm bằng phản hồi của con người, giúp nó không chỉ trả lời chính xác hơn mà còn học được cách phản hồi theo phong cách thân thiện, lịch sự và phù hợp với từng hoàn cảnh.
Phản hồi nhanh chóng, linh hoạt và có thể tùy chỉnh phong cách: Người dùng có thể yêu cầu ChatGPT trả lời theo phong cách vui nhộn, chuyên nghiệp, ngắn gọn hoặc chi tiết – tuỳ mục đích sử dụng.

Chat GPT giúp bạn tối ưu công việc với loạt khả năng và ứng dụng hữu ích

Ứng dụng của ChatGPT là gì?

Nhân cách hóa cuộc trò chuyện: ChatGPT được thiết kế để hiểu ngữ cảnh hội thoại và phản hồi như đang trò chuyện với con người thật. Điều này tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa, gần gũi và tự nhiên hơn nhiều so với việc chỉ tìm kiếm thông tin đơn thuần trên Google.
Cung cấp câu trả lời chuyên sâu: Không chỉ đưa ra thông tin nhanh như công cụ tìm kiếm, ChatGPT còn diễn giải chi tiết, giải thích vấn đề theo cách dễ hiểu, phù hợp với người dùng không chuyên hoặc đang cần đào sâu một chủ đề phức tạp.
Đưa ra các đề xuất cá nhân hóa: Dựa trên sở thích và yêu cầu cụ thể của người dùng, ChatGPT có thể gợi ý sách hay, phim phù hợp, thực đơn, kế hoạch du lịch, hoạt động giải trí,… như một “trợ lý ảo” hiểu bạn rõ hơn mỗi ngày.
Sáng tạo nội dung: ChatGPT hỗ trợ viết văn, làm thơ, sáng tác nhạc, lên ý tưởng thiết kế đồ họa, kiến trúc,… rất hữu ích với người làm việc trong các lĩnh vực sáng tạo đang tìm nguồn cảm hứng mới.
Hỗ trợ học ngoại ngữ: Người học có thể luyện nói, luyện viết và tương tác bằng ngôn ngữ họ chọn với ChatGPT. Ngoài ra, ChatGPT còn có thể chỉnh sửa ngữ pháp, giải thích từ vựng, hoặc đưa ra tình huống luyện tập thực tế.
Dịch thuật nhanh và tiện lợi: ChatGPT có khả năng dịch song ngữ và đa ngôn ngữ theo ngữ cảnh, hỗ trợ giao tiếp giữa những người nói các ngôn ngữ khác nhau, hoặc giúp bạn hiểu văn bản ngoại ngữ một cách dễ dàng.
Hỗ trợ đưa ra thông tin y tế sơ bộ: Dù không thay thế bác sĩ, ChatGPT có thể gợi ý thông tin sức khỏe, đặt câu hỏi để người dùng nhận biết triệu chứng, và đưa ra lời khuyên tham khảo dựa trên mô tả triệu chứng ban đầu.
Giải trí và thư giãn: ChatGPT có thể kể chuyện cười, tạo trò chơi đố vui, dựng kịch bản giải trí đơn giản hoặc đóng vai trò như một người bạn để trò chuyện, giúp người dùng thư giãn sau giờ học, làm việc.

Lợi ích mà ChatGPT mang lại cho người dùng

Tiết kiệm thời gian tìm kiếm thông tin: ChatGPT giúp bạn có ngay câu trả lời chỉ sau vài giây mà không cần truy cập nhiều website hay lọc thông tin rối rắm. Điều này đặc biệt hữu ích với người bận rộn hoặc cần phản hồi nhanh.
Giải thích vấn đề một cách dễ hiểu: Khác với các trang thông tin khô khan, ChatGPT có thể trình bày kiến thức một cách đơn giản, ví dụ hóa cụ thể và điều chỉnh phong cách diễn đạt tùy theo nhu cầu người dùng – từ học sinh đến người đi làm.
Hỗ trợ học tập hiệu quả: ChatGPT như một “gia sư ảo” có thể giải thích bài tập, đưa ra ví dụ, luyện ngôn ngữ, và hỗ trợ người học với nội dung tùy chỉnh theo trình độ và mục tiêu học tập.
Tăng hiệu suất làm việc: Từ soạn email, viết báo cáo, lên kế hoạch công việc đến hỗ trợ viết code – ChatGPT giúp giảm tải công việc lặp lại, tiết kiệm công sức cho những tác vụ hàng ngày.
Thúc đẩy sáng tạo nội dung: ChatGPT là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho nhà sáng tạo nội dung, nhạc sĩ, nhà văn, designer,… khi cần ý tưởng mới, viết nháp nhanh hoặc hoàn thiện bài viết theo nhiều phong cách khác nhau.
Trò chuyện thư giãn, giảm stress: Người dùng có thể tâm sự, trò chuyện hoặc chơi các trò đố vui cùng ChatGPT như một người bạn ảo, giúp giải tỏa căng thẳng sau những giờ làm việc mệt mỏi.
Cá nhân hóa trải nghiệm: ChatGPT có thể ghi nhớ mạch hội thoại, điều chỉnh cách trả lời phù hợp với phong cách và sở thích cá nhân, giúp người dùng cảm thấy được thấu hiểu và đồng hành.
Tiếp cận công nghệ AI dễ dàng, không cần chuyên môn: Dù không biết lập trình hay công nghệ, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng ChatGPT một cách dễ dàng chỉ bằng cách trò chuyện bằng ngôn ngữ tự nhiên – không rào cản, không phức tạp.

ChatGPT giúp bạn tiết kiệm thời gian tìm kiếm thông tin

Hạn chế và thách thức của ChatGPT là gì?

Thông tin không luôn chính xác hoặc cập nhật: ChatGPT được huấn luyện dựa trên dữ liệu có sẵn đến một thời điểm nhất định, nên có thể cung cấp thông tin lỗi thời hoặc sai lệch nếu không được kiểm tra lại. Ngoài ra, mô hình đôi khi có thể “bịa” ra câu trả lời một cách trôi chảy, khiến người dùng dễ hiểu nhầm là đúng.
Thiếu khả năng hiểu sâu ngữ cảnh phức tạp: Dù có thể duy trì hội thoại cơ bản, ChatGPT vẫn có giới hạn trong việc hiểu các ẩn ý, cảm xúc tinh tế hoặc các tình huống xã hội, đạo đức phức tạp. Nó không thực sự “hiểu” mà chỉ “dự đoán” từ dựa vào mẫu.
Không có khả năng đánh giá thực tế hay phán đoán đạo đức: ChatGPT không có ý thức, cảm xúc hay hệ giá trị đạo đức. Vì vậy, việc sử dụng AI trong các tình huống đòi hỏi sự cân nhắc nhân văn hoặc quyết định nhạy cảm có thể gây rủi ro.
Phụ thuộc vào chất lượng đầu vào: Nếu người dùng nhập câu hỏi không rõ ràng, thiếu ngữ cảnh hoặc sai lệch, mô hình có thể phản hồi kém chính xác hoặc không đúng ý định ban đầu.
Nguy cơ bị lạm dụng: Một số người có thể sử dụng ChatGPT để tạo nội dung lừa đảo, giả mạo, spam hoặc phát tán thông tin sai lệch. Điều này đặt ra thách thức về kiểm soát và đạo đức trong việc sử dụng AI.
Không thay thế được con người trong nhiều vai trò: Dù hữu ích, ChatGPT không thể thay thế con người trong các công việc đòi hỏi sáng tạo cảm xúc, trực giác, hoặc tương tác xã hội sâu – chẳng hạn như tư vấn tâm lý, giáo dục nhân văn, chăm sóc sức khỏe,…
Vấn đề về quyền riêng tư và dữ liệu: Khi người dùng chia sẻ thông tin cá nhân trong quá trình trò chuyện, nếu không có chính sách bảo mật nghiêm ngặt, dữ liệu có thể bị khai thác hoặc sử dụng sai mục đích.

So sánh ChatGPT với các công cụ AI tương tự khác

Dưới đây là những điểm khác biệt cơ bản của ChatGPT và các công cụ AI khác:

Tiêu chí	ChatGPT (OpenAI)	Gemini (Google)	Claude (Anthropic)	Bing Chat (Microsoft)
Nhà phát triển	OpenAI	Google (Alphabet)	Anthropic	Microsoft (tích hợp GPT)
Công nghệ nền tảng	GPT-3.5, GPT-4	PaLM 2, Gemini	Claude 1, Claude 2	GPT-4 (tích hợp tìm kiếm Bing)
Khả năng hội thoại	Rất tự nhiên, liền mạch	Mạnh nhưng đôi khi lan man	Trả lời có chiều sâu	Tốt, có tìm kiếm kết hợp
Truy cập dữ liệu mới	Có (với phiên bản ChatGPT Plus + browsing)	Có (tích hợp Google tìm kiếm)	Có giới hạn, cập nhật chậm hơn	Có, dữ liệu cập nhật theo tìm kiếm Bing
Khả năng sáng tạo nội dung	Mạnh mẽ, tạo thơ, viết văn, code tốt	Tốt nhưng ít “mượt” hơn ChatGPT	Tốt, ưu tiên an toàn và hợp lý	Ổn định, gợi ý nội dung qua tìm kiếm thực tế
Tính cá nhân hóa	Có (ghi nhớ hội thoại từ GPT-4 Turbo trở đi)	Đang phát triển	Có mức độ hạn chế	Chưa rõ rệt
Giao diện và trải nghiệm	Thân thiện, dễ dùng	Giao diện gọn, tốc độ nhanh	Chuyên nghiệp, nhưng ít phổ biến hơn	Giao diện giống trình duyệt
Khả năng lập trình	Rất tốt, giải thích code, gợi ý, debug	Tạm ổn, không chi tiết bằng ChatGPT	Tốt, nhưng thiên về độ an toàn	Khá mạnh nếu dùng cùng VS Code, Copilot
Tính phí	Miễn phí (GPT-3.5) / Có phí (GPT-4)	Miễn phí	Miễn phí (giới hạn)	Miễn phí

Tác hại của việc lạm dụng Chat GPT là gì?

Giảm khả năng tư duy và sáng tạo cá nhân: Việc quá phụ thuộc vào ChatGPT để viết bài, làm bài tập hoặc đưa ra ý tưởng có thể khiến người dùng mất dần khả năng tư duy độc lập, sáng tạo và giải quyết vấn đề – những kỹ năng quan trọng trong học tập và công việc.
Dễ tiếp nhận thông tin sai lệch: ChatGPT đôi khi tạo ra thông tin không chính xác nhưng vẫn được trình bày rất thuyết phục. Nếu người dùng không có khả năng kiểm chứng, sẽ dễ tiếp nhận sai sự thật và chia sẻ lại thông tin sai lệch.
Ảnh hưởng đến tính trung thực trong học tập và làm việc: Lạm dụng ChatGPT để làm bài thi, viết luận, soạn thảo hồ sơ,… có thể dẫn đến hành vi gian lận. Về lâu dài, điều này ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp, tinh thần tự học và sự phát triển thực chất của mỗi cá nhân.
Nguy cơ lười biếng và lệ thuộc công nghệ: ChatGPT rất tiện lợi, nhưng nếu sử dụng cho mọi việc – kể cả những việc đơn giản – sẽ khiến người dùng mất dần động lực học hỏi, tự tìm hiểu và hình thành thói quen lười biếng trong tư duy.
Rủi ro về bảo mật thông tin cá nhân: Nếu người dùng chia sẻ dữ liệu nhạy cảm (như thông tin cá nhân, tài khoản, bệnh lý, tài liệu nội bộ công ty…) vào ChatGPT, sẽ có nguy cơ bị khai thác nếu không có biện pháp bảo mật hoặc dùng nền tảng giả mạo.
Tạo ra nội dung độc hại hoặc bị lợi dụng sai mục đích: ChatGPT có thể bị khai thác để viết nội dung spam, giả mạo, tin tức sai lệch, hoặc thậm chí lừa đảo qua email, tin nhắn. Việc này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng và xã hội.
Mất kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội: Nếu người dùng chọn trò chuyện với ChatGPT thay vì giao tiếp thật với người khác trong thời gian dài, sẽ dần ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp xã hội, đặc biệt ở giới trẻ hoặc người sống nội tâm.

Lạm dụng Chat GPT gây ra nhiều tác hại nặng nề

Tương lai và triển vọng của ChatGPT: Liệu ChatGPT có thể thay thế con người?

ChatGPT là một trong những thành tựu nổi bật của trí tuệ nhân tạo hiện đại, với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên và tương tác như con người. Trong tương lai, công cụ này sẽ tiếp tục được nâng cấp, trở nên thông minh hơn, cá nhân hóa hơn và tích hợp sâu vào nhiều lĩnh vực đời sống – từ giáo dục, công nghệ đến sáng tạo nội dung và chăm sóc khách hàng.

Tuy nhiên, dù ChatGPT ngày càng thông minh, nó vẫn không thể thay thế hoàn toàn con người. Những công việc đòi hỏi cảm xúc, trực giác, sự đồng cảm hay đạo đức nghề nghiệp vẫn là “lãnh địa” riêng của con người. ChatGPT chỉ có thể mô phỏng phản ứng, chứ chưa thể thực sự thấu hiểu hay đánh giá giá trị một cách sâu sắc.

Thay vì thay thế, ChatGPT nên được xem là bạn đồng hành – một công cụ hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn. Khi con người tận dụng sức mạnh của AI đúng cách, chúng ta không mất đi vị trí của mình, mà đang mở ra một chương mới: nơi công nghệ và con người cùng phát triển song hành.

ChatGPT không chỉ đơn thuần là một công cụ AI trò chuyện, mà còn là trợ lý thông minh hỗ trợ bạn trong học tập, công việc và sáng tạo nội dung. Với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên ấn tượng, ChatGPT đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại. Công Nghệ AI VN tin rằng, hiểu rõ ChatGPT là gì sẽ giúp bạn tận dụng tốt hơn sức mạnh của trí tuệ nhân tạo trong thời đại số.